شرایط، مدت، حقوق و مزایای استعلاجی تامین اجتماعی
ممکن است کارگر و بیمه شده به دلایلی مانند بیماری، حادثه ناشی از کار یا بیماری ناشی از کار نیاز به معالجه و درمان در بیمارستان بستری شده یا استراحت در منزل داشته باشد. بیمه‌های مختلف از جمله بیمه تامین اجتماعی برای حمایت از بیمه شدگان خود در مدت درمان بیماری خود حمایت‌هایی در نظر گرفته‌اند.
مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی نیز در حمایت از بیمه شدگان اجباری تامین اجتماعی در نظر گرفته شده است که به معنی درخواست مرخصی برای انجام درمان بیماری است. شرایط مرخصی استعلاجی کارگران با توجه به مدت زمان نیاز برای درمان، بستری شدن و شدت بیماری و یا حادثه متفاوت است.
قوانین مرخصی استعلاجی و مدت زمان مرخصی استعلاجی در قانون کار و قانون تامین اجتماعی مشخص شده‌اند. پس از همه گیری بیماری کرونا و نیاز به مرخصی استعلاجی که این بیماران دارند سازمان تامین اجتماعی برای پیشگیری از مراجعه حضوری و شیوع بیشتر بیماری، سامانه ثبت استعلاجی تامین اجتماعی را راه‌اندازی کرده است تا بیماران مبتلا به کرونا و سایر بیماری‌ها بدون مراجعه حضوری به تامین اجتماعی درخواست مرخصی استعلاجی خود را ثبت نمایند.
شرایط مرخصی استعلاجی کارگران در قانون تامین اجتماعی
در فصل پنجم قانون تامین اجتماعی از مواد ۵۴ تا ۶۹ در قوانین مرخصی استعلاجی به موضوع حوادث و بیماری و بارداری‌ها پرداخته شده است. مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی نیز موضوع این فصل از قانون تامین اجتماعی است. خدمات قانون تامین اجتماعی برای دوره بیماری شامل دو قسمت است:
- حمایت‌های درمانی و خدمات درمانی
- غرامت دستمزد ایام درمان و مرخصی استعلاجی
بیمار بیمه شده در طول مدت درمان می‌تواند از خدمات درمانی تامین اجتماعی از طریق مراکز درمانی سازمان تامین اجتماعی و سایر مراکز درمانی طرف قرارداد با تامین اجتماعی استفاده کند. خدمات درمانی شامل هزینه‌های درمان است. علاوه بر خدمات درمانی بیمه شدگانی که تحت معالجه و یا درمان‌های توان بخشی قرار می‌گیرند و به تشخیص سازمان تامین اجتماعی موقتا قادر به کار نیستند می‌توانند غرامت دستمزد مدت درمان را از تامین اجتماعی دریافت نمایند. در این مدت علاوه بر پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، سابقه بیمه مرخصی استعلاجی نیز به سابقه بیمه شده اضافه می‌شود.
شرایط لازم مرخصی استعلاجی
در ماده ۵۹ قانون تامین اجتماعی از قوانین مرخصی استعلاجی شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی به این صورت است:
شرایط مرخصی استعلاجی کارگران
- قادر به کار نباشد
- عدم اشتغال به کار
- عدم دریافت مزد یا حقوق
- بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از کار و یا غیر ناشی از کار و یا بیماری‌های حرفه‌ای تحت درمان باشد
- در صورتی که بیمه شده به سبب بیماری بر اساس نظر پزشک نیاز به استراحت مطلق یا بستری در بیمارستان و مراکز درمانی داشته باشد و در تاریخ شروع بیماری یا مشغول به کار بوده و یا در مرخصی استحقاقی به سر ببرد.
چنانچه هر یک از شرایط گفته شده وجود نداشته باشد بیمه شده نمی‌تواند از شرایط و حمایت‌های مرخصی استعلاجی بهره‌مند شود.
مدت زمان مرخصی استعلاجی
شرایط مدت مرخصی استعلاجی کارگران و زمان پرداخت غرامت مرخصی استعلاجی با توجه به قوانین مرخصی استعلاجی در ۳ حالت متفاوت است:
اینکه بیمه شده یا کارگر به چه علت و در چه شرایطی قادر به کار نیست در مدت مرخصی استعلاجی تاثیر دارد. حالت‌های مختلف بروز مرخصی استعلاجی می‌تواند به صورت زیر باشد:
- حادثه یا بیماری ناشی از کار
- بیماری و حادثه غیر ناشی از کار
- بستری شدن در بیمارستان و یا درمان سرپایی
اگر بیمه شده به دلیل حادثه و یا بیماری ناشی از کار و به تشخیص تامین اجتماعی قادر به کار نباشد غرامت دستمزد مرخصی استعلاجی از اولین روز به بیمه شده پرداخت می‌شود.
اگر عدم اشتغال به کار و معالجه بیمار ناشی از بیماری‌های غیر ناشی از کار و بیماری‌های عادی باشد و بیمه شده در بیمارستان بستری نشود غرامت دستمزد ایام مرخصی استعلاجی کارگر از روز چهارم پرداخت خواهد شد به عبارتی اگر بیماری و حادثه غیر ناشی از کار باشد و بیمار در بیمارستان بستری نشود تامین اجتماعی غرامت دستمزد ایام مرخصی استعلاجی را از روز چهارم شروع خواهد کرد و در بیماری‌ها و حوادث ناشی از کار از روز اول.
مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز در حالت غیر بستری در تعهد تامین اجتماعی نیست.
زمان پایان و اتمام مرخصی استعلاجی تا زمانی است که بیمه شده به تشخیص سازمان تامین اجتماعی قادر به کار نباشد و به موجب مقررات قانون تامین اجتماعی و کمیسیون ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی از کارافتاده شناخته نشود.
مدت زمان مرخصی استعلاجی قانون کار نیز بستگی به مدتی دارد که تامین اجتماعی تایید کند. در واقع مرجع قانونی تعیین مدت زمان مرخصی استعلاجی در قانون کار طبق ماده ۷۴ سازمان تامین اجتماعی است.
حقوق مرخصی استعلاجی
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی گفته شد سازمان تامین اجتماعی در حمایت‌های کوتاه مدت خود برای مدت مرخصی استعلاجی کارگران غرامت دستمزد این مدت را پرداخت می‌کند. در این قسمت به این سوال که حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی چقدر است و مبنای محاسبه آن چیست پرداخته خواهد شد.
حالت‌های مختلف حقوق مرخصی استعلاجی به صورت زیر هستند:
- بیمار بیمه شده دارای همسر، فرزند، پدر یا مادر تحت تکفل باشد. در این حالت غرامت دستمزد (حقوق و مزایای در مرخصی استعلاجی) معادل ۴/۳ (سه‌چهارم) آخرین مزد یا حقوق کارگر پرداخت خواهد شد.
- بیمه شده فاقد همسر یا فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل باشد. در این حالت غرامت دستمزد ایام مرخصی استعلاجی (حقوق مرخصی استعلاجی) معادل ۳/۲ (دوسوم) آخرین حقوق و یا مزد روزانه کارگر پرداخت می‌شود.
- در صورتی که حالت دوم باشد و بیمه شده با هزینه تامین اجتماعی بستری شود و یا در بیمارستان‌های تامین اجتماعی مداوا شود حقوق مرخصی استعلاجی وی بر مبنای ۲/۱ (یک‌دوم) آخرین مزد و حقوق کارگر پرداخت خواهد شد.
پس آن چیزی که در حقوق مرخصی استعلاجی تاثیر دارد داشتن افراد تحت تکفل و بستری شدن با هزینه تامین اجتماعی هستند.
مدت زمان مرخصی استعلاجی قانون کار
تا اینجا به قوانین و تعهدات تامین اجتماعی در مدت مرخصی استعلاجی پرداخته شد. علاوه بر تعهداتی که تامین اجتماعی در مدت مرخصی استعلاجی در قبال کارگران دارد، کارفرما نیز تعهداتی در مدت مرخصی استعلاجی قانون کار دارد. در ماده ۷۴ قانون کار مدت مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب شده است. از آنجا که مدت مرخصی استعلاجی مورد تایید تامین اجتماعی جزو سابقه کار است بنابراین تمام حقوق و دستمزد و مزایای مرخصی استعلاجی مانند سایر روزهای کاری باید محاسبه و پرداخت شود. برای روشن شدن مسئله حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی را به این صورت بررسی می‌کنیم:
- حقوق و مزایایی که مشمول بیمه هستند و کارفرما به صورت ماهانه از این مبالغ حق بیمه را کسر کرده و به سازمان تامین اجتماعی واریز می‌کند
- مزایایی که مشمول بیمه نبوده و یا کارفرما از پرداخت حق بیمه این مزایا خودداری کرده است
حقوق و مزایای مشمول بیمه مانند حقوق پایه، حق مسکن، بن کارگری، اضافه کاری، شب کاری که مشمول بیمه هستند و حق بیمه آنان واریز شده در محاسبه غرامت دستمزد ایام مرخصی استعلاجی از طرف تامین اجتماعی محاسبه و پرداخت می‌شود بنابراین کارفرما تعهدی به پرداخت این مبالغ ندارد. ولی قسمتی از مزایا مانند حق اولاد، کمک هزینه عائله مندی، عیدی و پاداش، مرخصی استحقاقی و سنوات که حق بیمه آنها پرداخت نشده است در تعهد کارفرما بوده و کارفرما مکلف است این مبالغ را به کارگرانی که به مرخصی استعلاجی رفته‌اند پرداخت نماید.
به طور خلاصه می توان گفت که در مدت زمان مرخصی استعلاجی قانون کار کارگر تمام حقوق و مزایای دوران اشتغال را یا از طریق تامین اجتماعی و یا کارفرمای خود دریافت می‌کند.
مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز
اگر عدم توانایی کار به دلیل حادثه و یا بیماری ناشی از کار باشد مدت مرخصی استعلاجی کمتر یا بیشتر از ۳ روز اهمیتی ندارد و سازمان تامین اجتماعی حقوق و بیمه مرخصی استعلاجی را از روز اول پرداخت خواهد کرد. در مواردی که بیماری یا حادثه غیر ناشی از کار باشد و بیمه شده کارگر در بیمارستان بستری نشود حقوق و بیمه مرخصی استعلاجی از روز چهارم از طرف تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
سوالی که پیش می‌آید این است که مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز در تعهد چه کسی است؟ کارفرما یا تامین اجتماعی؟
در ماده ۷۴ قانون کار گفته شده که مرخصی استعلاجی که به تایید تامین اجتماعی برسد جزو سابقه کار است بنابراین مرخصی‌های کمتر از ۳ روز که به تایید تامین اجتماعی نمی‌رسد جزو سابقه کار محسوب نمی‌شود و کارفرما نیز تعهدی به پرداخت حقوق و دستمزد و مزایا برای مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز ندارد. برای مرخصی استعلاجی بیشتر از ۳ روز هم تامین اجتماعی و هم کارفرما باید به تعهدات خود در پرداخت غرامت دستمزد و حقوق و مزایای مرخصی استعلاجی عمل نمایند.
سامانه ثبت استعلاجی تامین اجتماعی
در راستای تسهیل شرایط مرخصی استعلاجی کارگران، پس از راه‌اندازی وب‌سرویس تست PCR کرونا توسط وزارت بهداشت، سازمان تامین اجتماعی نیز برای تسریع و تسهیل در پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی بیمه شدگان سامانه ثبت استعلاجی تامین اجتماعی را راه‌اندازی کرد. در این سامانه بیمه شده بدون مراجعه حضوری به تامین اجتماعی، مرخصی استعلاجی خود را در سامانه ثبت و اقدامات آن را انجام می‌دهد این سامانه علاوه بر پیشگیری کرونا و سایر بیماری‌ها انجام کارها را تسریع می‌کند.
برای استفاده از این سامانه باید بیمه شده در سامانه خدمات اینترنتی سازمان تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir عضو شده و رمز عبور دریافت نماید. سپس وارد سامانه شده و به صورت زیر در سامانه ثبت استعلاجی تامین اجتماعی نسبت به درخواست مرخصی استعلاجی اقدام نماید:
ورود به سامانه ثبت استعلاجی تامین اجتماعی برای ثبت مرخصی استعلاجی نام کاربری که کد ملی شما و رمز عبور دریافتی از سامانه را وارد نمایید.
- پس از ورود به حساب کاربری خود بر روی منوی بیمه شدگان و حمایت‌های کوتاه مدت و در مقابل آن غرامت دستمزد بیماری را کلیک نمایید.
۲. در پنجره باز شده دو قسمت وجود دارد در قسمت بالا مشخصات بیمه شده وجود دارد و در آن اطلاعات هویتی و شماره حساب بانکی جهت واریز حقوق مرخصی استعلاجی نمایش داده می‌شود. حتما باید شماره حساب قبلا در سامانه ثبت شده باشد.
۳. در خانه شماره ۱ آخرین شعبه بیمه پردازی را انتخاب نمایید.
در خانه‌های شماره دو و سه تاریخ شروع و خاتمه استراحت پزشکی تجویز شده توسط پزشک معالج را انتخاب کنید.
در خانه شماره چهار و پنج، نام و کد نظام پزشکی پزشک معالج تجویز کننده مرخصی استعلاجی را انتخاب کنید از روی مهر زده شده به دفترچه و برگه مرخصی این اطلاعات را می‌توانید به دست آورید.
چنانچه دارای مدارک پزشکی مانند آزمایش، سونوگرافی و غیره هستید تیک گزینه دارای مدارک پزشکی را انتخاب نموده و تصویر مدارک پزشکی خود را از طریق دکمه شماره ۷ ( افزودن تصویر جدید) در سامانه ثبت کنید. پس از تکمیل ورود اطلاعات استعلاجی تامین اجتماعی درنهایت دکمه شماره ۸ ( ثبت درخواست) را بزنید تا درخواست به شعبه مربوطه تامین اجتماعی ارجاع شود.
تامین اجتماعی با توجه به مدارک و شرایط درخواست مرخصی استعلاجی را بررسی نموده و نتیجه آن را به اطلاع شما خواهد رساند.
سوالات
سوالات متداول از مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی
حقوق و مزایای مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز به شرطی تعلق می‌گیرد که عدم توانایی به کار یا به دلیل حادثه یا بیماری ناشی از کار باشد و یا درمان با بستری در بیمارستان انجام شود. مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز در تعهد کارفرما و تامین اجتماعی نیست.
حداکثر مدت مرخصی استعلاجی در طول سال چقدر است؟
بدون دیدگاه